Статья поступила 26.06.2024. После доработки 28.08.2024. Принята к печати 02.09.2024.
Аннотация. Турция выстраивает особые отношения с тюркскими республиками начиная с 1990‑х годов, когда они появились на международной арене в качестве независимых государств. Наибольших успехов Анкара достигла в области культурного сотрудничества с родственными народами. В период правления в Турции Партии справедливости и развития политика Анкары в отношении тюркских стран получила новый импульс развития и новое наполнение. Культурная близость стала отправной точкой для расширения политических и экономических связей и создания институциональных структур, объединивших тюркские государства. В статье рассматриваются подходы Анкары к продвижению интеграции тюркских стран на основе факторов этнического родства, которое используется для укрепления международных позиций Турции.
Ключевые слова: Турция, тюркские республики, “тюркский мир”, внешняя политика Турции, Центральная Азия, международные отношения
Благодарность. Статья подготовлена при поддержке гранта Министерства науки и высшего образования РФ на проведение крупных научных проектов по приоритетным направлениям научно-технологического развития № 075-15-2024-551 “Глобальные и региональные центры силы в формирующемся мироустройстве”.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
1. Akkoyunlu S. Turkey in the Caspian Sea Region. University of Florida, 2008. Available at: https://core.ac.uk/download/pdf/236295917.pdf (accessed 06.08.2024).
2. Fidan H. Turkish Foreign Policy at the Turn of the ‘Century of Türkiye’: Challenges, Vision, Objectives, and Transformation. Insight Turkey, 2023, vol. 25 (3), pp. 11-25. DOI: 10.25253/99.2023253.1
3. Ataman M. The Century of Türkiye: A New Foreign Policy Vision for Building the Türkiye Axis. Insight Turkey, 2023, vol. 25 (3), pp. 73-96. DOI: 10.25253/99.2023253.6
4. Tutan M.N. “Türk Modeli” ve “Türk Dünyası” Söylemlerinin Jeopolitiği: 1990’lar Türkiye’sine bir Bakış. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 2020, Cilt 3, Sayı 2, s. 185-204.
Tutan M.N. Geopolitics of “Turkish Model” and “Turkish World” Discourses: an Overview of Turkey in the 1990s. Turkish Journal of Political Science, 2020, vol. 3, no. 2, рp. 185-204. (In Turk.) Available at: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsbder/issue/56775/794322 (accessed 02.07.2024).
5. Özsoy B. ‘Türk Dünyası’ Söylemi İçinde Türk Devletleri Teşkilatı’nın Rolü Ve Önemi. Anasay, 2023, Sayı 25, s. 40-55.
Ozsoy B. The Role and Importance of Organization of Turkic States in the Discourse of the “Turkic World”. Anasay, 2023, no. 25, рp. 40-55. (In Turk.) DOI: 10.33404/anasay.1324953
6. Sarıkaya Y. Türk Dünyasında Örgütlenme ve Bütünleşme Süreci. Kriter, Kasım 2021, Sayı 62.
Sarıkaya Y. Organization and Integration Process in the Turkiс World. Kriter, November 2021, no. 62. (In Turk.) Available at: https://kriterdergi.com/dosya-turk-dunyasi/turk-dunyasinda-orgutlenme-ve-butunlesme-sureci (accessed 11.07.2024).
7. Bozkurt M.İ. Türk Dünyası’nın Önemi ve Türk Birliği. TESAM Strateji, Haziran 2023, Sayı 7, s. 7-11.
Bozkurt M.İ. Importance of Turkish World and Turkish Unity. TESAM Strategy, June 2023, no. 7, pp. 7-11. (In Turk.) Available at: https://tesam.org.tr/wp-content/uploads/2023/06/Ilyas-Bozkurt.pdf (accessed 02.07.2024).
8. Aydın M. Kantitatif Araştırma Raporu: Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması 2022. İstanbul, 2022, Kadir Has Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Grubu. 156 s.
Aydın M. Quantitative Research Report: Survey of Turkish Foreign Policy Perceptions 2022. Istanbul, 2022, Turkey Research Group of Kadir Has University. 156 p. (In Turk.) Available at: https://www.khas.edu.tr/wp-content/uploads/2022/09/TDP_2022_TUR_FINAL_05.09.2022.pdf (accessed 12.07.2024).
9. Şimşek A. Türk dünyasında yeni strateji: Alfabe. TRT Haber, 17.08.2021.
Şimşek A. A new strategy of the Turkic world: the Alphabet. TRT News, 17.08.2021. (In Turk.) Available at: https://www.trthaber.com/haber/dunya/turk-dunyasinda-yeni-strateji-alfabe-602462.html (accessed 14.07.2024).
10.Гаджиев А.Г., отв. ред. Внешняя политика Турции в период правления Партии справедливости и развития (2002–2023 гг.). К 100‑летию республики. Москва, ИВ РАН, 2023. 338 с.
Gadzhiev A.G., ed. Turkey’s foreign policy during the Justice and Development Party’s rule (2002–2023). By the centenary of the republic. Moscow, IV RAN, 2023. 338 p. (In Russ.)
11. Dündar H., Gürbüz Y.E. Türk Dünyasında Ortak Vatandaşlık Eğitimi. Bişkek, 2018. 117 s.
Dündar H., Gürbüz Y.E. Common Citizenship Education in Turkic World. Bişkek, 2018. 117 p. (In Turk.) Available at: https://orasam.manas.edu.kg/books/ortak%20vatandaslik%20kitabi.pdf (accessed 14.07.2024).
12. Özgül O. Türk Birliğine Adım Adım (Eğitim Diplomasisi). TESAM Strateji, Sayı 7, Haziran 2023, s. 64-68.
Ozgul O. Step by Step towards Turkic Union. TESAM Strategy, June 2023, no. 7, pp. 64-68. (In Turk.) Available at: https://tesam.org.tr/wp-content/uploads/2023/07/Oktay-Ozgul-.pdf (accesed 02.07.2024).
13. Koca B. Dışişleri Bakanı Fidan: İmkanlarımızı müşterek refahımız için kullanmalıyız. Anadolu Ajansı, 06.07.2024.
Koca B. Foreign Minister Fidan: We must use our capabilities for our common prosperity. Anadolu Agency, 06.07.2024. (In Turk.) Available at: https://www.aa.com.tr/tr/politika/disisleri-bakani-fidan-imkanlarimizi-musterek-refahimiz-icin-kullanmaliyiz/3267782 (accessed 16.07.2024).
14. Kocaman Ö. Türk Devletleri Teşkilatı: Stratejik Bir Bakış. Kriter, Kasım 2022, Sayı 73.
Kocaman O. Organisation of Turkic States: A Strategic Perspective. Kriter, November 2022, no. 73. (In Turk.) Available at: https://kriterdergi.com/dosya-turk-devletleri-teskilati/turk-devletleri-teskilati-stratejik-bir-bakis (accessed 16.07.2024).
15. Вернигора А.А. Турецкие инвестиции в странах Центральной Азии. Россия и новые государства Евразии, 2023, № IV (LXI), сс. 139-153.
Vernigora A.A. Turkish Investments in Central Asian Countries. Russia and New States of Eurasia, 2023, no. IV (LXI), pp. 139-153. (In Russ.) Available at: https://doi.org/10.20542/2073-4786-2023-4-139-153
16. Fidan H. Türkiye Yüzyılında Türk Dış Politikası. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 20.11.2023.
Fidan H. Turkish Foreign Policy in the Century of Türkiye. Foreign Ministry of Turkish Republic, 20.11.2023. (In Turk.) Available at: https://www.mfa.gov.tr/site_media/html/turkiye-yuzyili-nda-turk-dis-politikasi-2024-kitapcik.pdf (accessed 16.07.2024).
17. Kutbe H. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz: Orta Koridor’u geliştirme çalışmaları Türk dünyasının küresel rolünü ortaya koyacak. Anadolu Ajansı, 06.07.2024.
Kutbe H. Vice-President Yılmaz: The development of the Middle Corridor will demonstrate the global role of the Turkic world. Anadolu Agency, 06.07.2024. (In Turk.) Available at: https://www.aa.com.tr/tr/politika/cumhurbaskani-yardimcisi-yilmaz-orta-koridoru-gelistirme-calismalari-turk-dunyasinin-kuresel-rolunu-ortaya-koyacak/3267906 (accessed 16.07.2024).
ДРУГИЕ ИСТОЧНИКИ
1. Turkic World Vision 2040. Organization of Turkic States, 13.11.2021. Available at: https://www.turkicstates.org/assets/pdf/haberler/turkic-world-vision-2040-2396-97.pdf (accessed 13.07.2024).
2. Türk Devletleri Teşkilatı 10. Zirvesi’nde Yaptıkları Konuşma. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, 03.11.2023.
The speech delivered at the 10th Summit of the Organization of Turkic States. Presidency of the Republic of Turkey, 03.11.2023. (In Turk.) Available at: https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/150063/turk-devletleri-teskilati-10-zirvesi-nde-yaptiklari-konusma (accessed 14.07.2024).
3. Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Türk dünyası yeni bir uyanış ve şahlanış içindedir”. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, 15.09.2023.
President Erdogan: “The Turkic World is in a New Awakening and Revival”. Presidency of the Republic of Türkiye Directorate of Communications, 15.09.2023. (In Turk.) Available at: https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/cumhurbaskani-erdogan-turk-dunyasi-yeni-bir-uyanis-ve-sahlanis-icindedir (accessed 15.07.2024).
4. Türk devletleri ‘Ortak Alfabe Komisyonu’ kurdu. TRT Haber, 20.10.2022.
Turkic States established ‘Common Alphabet Commission’. TRT News, 20.10.2022. (In Turk.) Available at: https://www.trthaber.com/haber/dunya/turk-devletleri-ortak-alfabe-komisyonu-kurdu-717570.html (accessed 14.07.2024).
5. Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu birinci toplantısı Astana’da yapıldı. Yeni Çağ Gazetesi, 01.06.2023.
First Meeting of Turkic World Common Alphabet Commission Held in Astana. Yeni Çağ Newspaper, 01.06.2023. (In Turk.) Available at: https://www.yenicaggazetesi.com.tr/turk-dunyasi-ortak-alfabe-komisyonu-birinci-toplantisi-astanada-yapildi-671978h.htm (accessed 14.07.2024).
6. Bakü’de Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu 2. Toplantısı yapıldı. TRT Avaz, 06.05.2024.
Second Meeting of Turkic World Common Alphabet Commission Held in Baku. TRT Avaz News, 06.05.2024. (In Turk.) Available at: https://www.memur5.com/turk-dunyasi-ortak-alfabe-komisyonu-baku-de-ikinci-kez-toplandi/73475/ (accessed 14.07.2024).
7. Türkiye Bursları. 2020 Yıllık Raporu.
Turkish Scholarships. 2020 Annual Report. (In Turk.) Available at: https://arsiv.turkiyeburslari.gov.tr/Content/Upload/files/TB%20Rapor-2020.pdf (accessed 06.08.2024).
8. Maarif in the World. Turkish Maarif Foundation. Available at: https://turkiyemaarif.org/dunyada-maarif (accessed 06.08.2024).
9. Türk Dünyası Dijital Vatandaşlık Projesi İşbirliği Protokolü, 2023.
Turkic World Digital Citizenship Project Cooperation Protocol, 2023. (In Turk.) Available at: https://www.tudva.org (accessed 06.08.2024).
10. Türk Dünyası Dijital Vatandaşlık Projesi.
Turkic World Digital Citizenship Project. (In Turk.) Available at: https://www.tudva.org/wp-content/uploads/2023/11/2023-Web-Protokol-Yeni-.pdf (accessed 06.08.2024).
11. Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret. Türkiye İstatistik Kurumu.
Foreign Trade by Groups of Countries. Turkish Statistical Institute. (In Turk.) Available at: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Dis-Ticaret-104 (accessed 15.07.2024).
12. Ülkelere Göre Dış Ticaret. Türkiye İstatistik Kurumu.
Foreign Trade by Countries. Turkish Statistical Institute. (In Turk.) Available at: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Dis-Ticaret-104 (accessed 15.07.2024).
13. В 2023 году увеличен объем экспорта нефти в направлении нефтепровода “Баку–Тбилиси–Джейхан” до 1 млн 392 тыс. тонн. КазМунайГаз, 12.01.2024.
The oil exports in the direction of Baku–Tbilisi–Ceyhan oil pipeline increased to 1 million 392 thousand tonnes in 2023. KazMunayGaz, 12.01.2024. (In Russ.) Available at: https://www.kmg.kz/ru/press-center/press-releases/2023-1-mln/ (accessed 03.07.2024).
14. Туркменистан будет поставлять свой газ в Турцию через Азербайджан и Грузию. VestiKavkaza, 14.05.2024.
Turkmenistan will supply its gas to Turkey via Azerbaijan and Georgia. VestiKavkaza, 14.05.2024. (In Russ.) Available at: https://vestikavkaza.ru/news/turkmenistan-budet-postavlat-svoj-gaz-v-turciu-cerez-azerbajdzan-i-gruziu.html (accessed 16.07.2024).
15. Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu’nun Azerbaycan ve Türkmenistan Dışişleri Bakanları ile Ortak Basın Toplantısı. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 14.12.2022.
Joint Press Conference of Minister of Foreign Affairs Mevlüt Çavuşoğlu with the Foreign Ministers of Azerbaijan and Turkmenistan. Republic of Türkiye Ministry of Foreign Affairs, 14.12.2022. (In Turk.) Available at: https://www.mfa.gov.tr/disisleri-bakani-sayin-mevlut-cavusoglu-nun-azerbaycan-ve-turkmenistan-disisleri-bakanlari-ile-ortak-basin-toplantisi-14-12-2022.tr.mfa (accessed 04.07.2024).
16. Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu’nun Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Üçlü Dışişleri Bakanları Toplantısı Sonrası Basını Bilgilendirme Toplantısı. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 13.12.2022.
Press Briefing by Minister of Foreign Affairs Mevlüt Çavuşoğlu after the Trilateral Foreign Ministers Meeting of Turkey-Azerbaijan-Turkmenistan. Republic of Türkiye Ministry of Foreign Affairs, 13.12.2022. (In Turk.) Available at: https://www.mfa.gov.tr/disisleri-bakani-sayin-mevlut-cavusoglu-nun-turkiye-azerbaycan-turkmenistan-uclu-disisleri-bakanlari-toplantisi-bilgilendirme-toplantisi-13-12-2022.tr.mfa (accessed 04.07.2024).
17. Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu’nun Türkiye-Azerbaycan-Kazakistan Üçlü Dışişleri ve Ulaştırma Bakanları İkinci Toplantısı Sonrası Basını Bilgilendirme Toplantısı. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 25.11.2022.
Press Briefing by Minister of Foreign Affairs Mevlüt Çavuşoğlu after the Second Meeting of the Trilateral Foreign and Transport Ministers of Turkey-Azerbaijan-Kazakhstan. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 25.11.2022. (In Turk.) Available at: https://www.mfa.gov.tr/sayin-bakanimizinturkiye-azerbaycan-kazakistan-uclu-disisleri-ve-ulastirma-bakanlari-2-toplantisi-sonrasi-bilgilendirme-toplantisi-25-11-2022.tr.mfa (accesed 04.07.2024).
18. Garabagh Declaration of the Informal Summit of the Organization of Turkic States. 06.07.2024. Organization of Turkic States. Available at: https://www.turkicstates.org/assets/pdf/haberler/garabagh-declaration-3357-261.pdf (accesed 17.07.2024).
Нет комментариев